Fanatizm ve Bilinç Aynı Zihinde Yer Alır Mı?
Fanatizm nedir şeklinde bir soru ile karşılaştığımızda toplumumuzun ekseriyetinde spor kulüplerine olan aşırı sevgi, bağlılık ve taraftar kavgaları gelmektedir. Bu tanımlama doğru bir tanımlamanın sadece bir kısmı olmaktadır. Çünkü fanatizm bir kimsenin başka bir kimseye, başka bir varlığa, ideolojiye, dine, kültüre, etnisiteye kısaca kendisinin ağyarı olan herhangi bir şeye karşı beslediği aşırı bağlılık, sevgi ve tutku diyebiliriz.
Peki fanatik bir kimsenin karakteristik özellikleri nelerdir, şeklinde bir soru ile karşılaşabiliriz. Bu soruya cevaben şunlar söylenebilir. Fanatik bir kimsede fanatizme yol açan başat faktör aidiyet duygusunun yoksunluğudur. Kişi yaşadığı aile, mahalle, köy, ilçe, il ve ülkede hakim olan düşünce anlayışına karşı bir aidiyet duygusu hissetmediği andan itibaren hakim düşüncenin dışında olan bütün düşüncelere intisap edebilir.
İkinci önemli olan faktör ise nefret, fanatik kimse siyasi, sosyal, kültürel ve dinî herhangi bir düşüncenin kendisini zihinsel ve bedensel olarak kısıtlamasından ötürü bir nefret duyar. Bu nefret sonucunda ise başka siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik ve dinî düşüncelere bağlanabilir.
Üçüncü önemli olan faktör ise, hakim olan düşüncenin zayıflaması denilebilir. Çünkü dünya tarihine bakıldığı zaman mütemadiyen güçlü kalmış herhangi bir düşüncenin olmadığını gözlemyebiliriz. Dinler, ideolojiler, ekonomik telakkiler, devletler vb. bütün düşünce türleri için bunun geçerli olduğunu söyleyebiliriz.
Burada şu şekilde bir soru daha gelebilir? Bütün düşüncelerin kapsam alanını genişleten asıl etken nedir? Bu soruya şu şekilde cevap verilebilir. Bir düşünceyi asıl yaygınlaştıran şey, o düşünceye karşı aşırı şekilde bir bağlılık besleyen kimselerdir. Bu bağlılığı sağlayan şey ise düşüncenin ortaya çıkmasını sağlayan söz ustalarından çok, onların ortaya attıkları maddî ve manevî menfaatlardir diyebiliriz. Bir yazarın ölümsüz olmak için eser bırakması şeklinde bir örnek verilebilir. Buradaki benzetme politik olmayacak şekilde bir söylem olarak misalen verilmiştir.
Fanatizmin bilinci engellediği şeklinde bir söylemin geçerliliği var mıdır? Elbetteki vardır. Bunu şekilde açıklayabiliriz; fanatizm, insanın gündüz vakti gözlerinin siyah bir bant ile kapanıp hareket etmesini istemektedir. Gözü kapalı olan bir insanın en temel insani becerileri bile çok çok zor veya hiç gerçekleştiremeyeceğine dair inancımız tamdır. Çünkü gözleri kapalı bir kimse için gece ve gündüz kavramları olmayacağı gibi her an ona sürekli bir karanlığın içerisindeymiş algısı verecektir. Evin içerisinde gözlerimizi kapattığımızı hayal edelim. Su içmek için hareket etsek acaba ne kadar sürecek olan bir zaman diliminde sürahiyi ve bardağı bulup, yeteri kadar su dolduracağımızı düşünelim. Ne kadar kısa bir zaman diliminde olursa olsun. Gözlerimizin açık olduğu anda yaptığımız kadar kısa sürmeyeceği bir hakikattir.
Ayrıca fanatik kimselerin coğrafya fark etmeksizin aynı tarz düşünce yapısına sahip kimseler olduğunu söyleyebiliriz. Aşırı bir ateizmin sonunda aşırı bir teizme dönüşmesi ve bağlılıklar bu duruma örnek olarak olarak verilebilir. Kısaca şu şekilde söylenebilir. Bir fanatiğin iki aşırı uç arasındaki geçişi, ılıman bir tavra geçişinden daha kolaydır ve bu geçişlerdeki aidiyet duygusunun aynı şiddette olduğunu da söyleyebiliriz. Örneğin aşırı derecede Manchester United taraftarı olan bir kimse aynı bağlılığı sonraki zamanlarda Manchester City'ye de gösterebilir.
Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz. Dünyanın neresinde olursa olsun. Fanatikler spor, siyaset, din, toplum, etnisite, kültür konularında bilinçlerini geri plana atacak şekilde bağlılık gösterebilirler. Ayrıca fanatizmin mevcut toplum ruhunu ortadan kaldırdığı gibi yeni bir toplum ruhu oluşturacak enerjiyi müntesiplerine verdiği bir gerçekliktir. Ancak bu değişimin olumlu veya olumsuz olarak değerlendirmesi ise toplumların kendi içlerinde yaptıkları bir değerlendirme olarak kalmaktadır. Ancak fanatizmin, insan zihinini dejenere ettiği gözle görülür bir gerçekliktir.
0 Yorumlar