Kişinin kendi idrakiyle gözlemleyerek, toplumsal kültürü öğrenerek geliştirdiği ve toplumsal normlara uygun olarak sergilediği davranışlara ahlâkî bir nitelik kazanır. Toplumsal gerçekler ve ahlâk bireyi bir tahakküm altına alan yapıdadırlar. Ahlâkî normların amacı toplumsal mutluluk ve iyliktir. Ahlâkın kaynağı dinsel, sezgisel, rasyonal, idealist ve ödeve uygun şekilde olabilir. Ahlâkîlikten bahsedebilmek için ise şu postulalar gereklidir: Rüştüne erişmiş bir zihin, özgür irade, eylemin tesir altında gerçekleşmemesi ve iyi yada kötü diye nitelendirebilmesi gerekmektedir.
Aristoteles'e göre, şairlerin şiirleri şairinin karakterine göre çeşitlilik göstermektedir. Vakur ve asil bir karakterde olan şairler ahlâkça iyi ve soyluca davranışları konu edinen eserler ortaya koyarken, daha alt konumlarda olan şairler ise banal kimseleri taklit etmektedir. Bu yargının doğruluğu tartışılabilir nitelikte olabilir. Ancak sanat eseri, belirli bir toplum içersinde yaşayan bir kimse tarafından teşekkül ettirildiği için doğruluk payının olduğu da inkâr edilmemelidir.
Sanatın elbette ki kendisine münhasır normları olabilir. Ancak toplumu bir bütün olarak düşündüğümüz zaman sanatın, toplum ahlâkını olumlu veyahut olumsuz anlamda tebdil ettiği bir gerçektir.
Gautierci sanat telakkisine göre, sanat sanat içindir. Bu yüzden sanat, ahlâkla ilgisiz yani amoral bir yapıdadır. Ancak böyle bir durumda sanata immoral demek de yersiz bir söylem olmaktadır.
Sanat, ahlâkî normlar ortaya koyma konusunda yetkili bir merci değildir. Ancak sanat eserleri; toplumsal normlara, dinsel, ekonomik, kültürel, zamansal, bölgesel ve siyasi koşullara bağlı olarak vuku bulmaktadır. Sanatın, tamamen ahlâkın temelinde olduğunu söylemek de bir yanılgı taşımaktadır. O zaman sanat, etiğin müşahhas bir şekle bürünmüş hâli olmak durumunda kalır.
Sanat, hem toplumsal hem de kendisine ait erekleri olan bir uğraştır.
0 Yorumlar